کلر گازی سمی است که برای اولین بار از آن در جنگ جهانی اول به عنوان بمب شیمیایی استفاده شد[i] استنشاق گاز کلر در غلظت بالا باعث مرگ می شود و مواجهه با غلظتهای پایین کلر بصورت مداوم عوارض و بیماریهای بسیاری را به همراه دارد[ii]. کلر توانایی کشتن میکروبهای درون آب و ضدعفونی را دارد ( البته کلر توانایی از بین بردن انگل ها را ندارد) ولی بسیاری از محصولات واکنش شیمیایی کلر با مواد ارگانیک و غیر ارگانیک آب که به عنوان " محصولات فرعی ضدعفونی[1] " شناخته می شوند، جهش زا و مولد سرطان هستند [iii]. تعداد این ترکیبات شناخته شده که امروزه به 85 ماده می رسد طیفی از ترکیبات حاوی برم، ید (تری هالومتانها) تا مواد ارگانیک اکسید شده توسط کلر را دربرمیگیرد3. ایجاد سرطانهای گوارشی، مثانه، عوارض سیستم تولید مثل و آنومالی¬های مادرزادی از جمله بیماریهای اثبات شده مرتبط با این ترکیبات می باشند[iv]. کلر می تواند سبب اکسیداسیون لوله های آهنی انتقال آب گردد[v]. اکسیداسیون آهن سبب از دست رفتن مقداری از توان ضدعفونی کننده کلر می شود[vi] و به همین سبب، خودبخود میزان کلر مورد نیاز جهت ضدعفونی آب را افزایش می¬دهد. همچنین اکسیدهای آهن به صورت رسوباتی در جدار لوله جمع می شوند و با کاهش سرعت انتقال آب می توانند مکان مناسبی برای تجمع و تکثیر میکروبها و انگلهای بیماریزا شوند6. کلر می تواند مستقیما و نیز غیر مستقیم سبب تولید رادیکالهای آزاد شود. کلر به فرم هیپوکلریت تحت واکنش معروف به واکنش فنتون[2] با آهن واکنش داده و رادیکالهای آزاد هیدروکسیل تولید می نماید[vii]. این رادیکالهای آزاد با اثر کاتالیتیکی آهن و با واکنش با سایر مواد محلول در آب می توانند سبب تولید رادیکالهای آزاد زیادتری شوند[viii]. رادیکالهای آزاد از عوامل شناخته شده بسیاری از تومورها و سرطانهای و اختلالات مادرزادی می باشند. واضح است که مقدار زیادی از آهن اکسید شده لوله¬ها به همراه آب وارد منزل مسکونی شده و مورد مصرف قرار میگیرد. این آهن به فرم ملکولی بوده و پس از جذب سبب برهم خوردن متابولیسم طبیعی آهن بدن می شود. مقدار زیادی از آهن جذب شده به صورت آهن غیر متصل به پروتئین تجمع می یابد که موجب ظهور و بروز بیماری میگردد. امروزه یکی از مکانیسم های اصلی ایجاد بیماری دیابت را به بالابودن مقدار آهن آزاد در خون و مایعات بدن نسبت می دهند که در داخل بدن می تواند با تحریک تولید رادیکالهای آزاد به تخریب سلولهای تولید کننده انسولین منجر شود[ix],[x] بطوری که استفاده از شلاتورهای (جمع کننده¬های) آهن می تواند تا حد زیادی به درمان دیابت بینجامد11. همانگونه که شرح داده شد، این رادیکالهای آزاد همچنین توسط واکنش¬های کلر با آهن در مسیر انتقال آب نیز تولید می شوند که می توانند علاوه بر صدمه مستقیم بافتی با آسیب به سلولهای بنیادی سبب کاهش توان ترمیمی سلولهای بنیادی بدن شوند. بطور نمونه تاخیر در بهبود زخمهای دیابتیک از نشانه های کاهش ظرفیت ترمیمی سلولهای بنیادی می باشد. همچنین رادیکالهای آزاد با ایجاد جهش در سلولهای بنیادی، زمینه تولید سلولهای بنیادی سرطانی[3] را می¬کنند که عامل اصلی سرطانهای مقاوم در برابر شیمی درمانی می باشند. بدانیم آبی که از شیر آب نوشیده می شود شامل سموم زیر است: 1- گاز کلر 2- محصولات فرعی ضدعفونی کلر شامل ترکیبات اکسید شده ارگانیک و غیرارگانیک موجود در آب 3- انگل¬ها و برخی از فرمهای مقاوم میکروبی 4- رادیکالهای آزاد مقادیر بالایی از ترکیبات آهن ملکولی